Αλλά το κόστος των αποσβέσεων είναι ένα μέρος του κόστους χρήσης του. Μια σειρά από άλλες δαπάνες όπως το καύσιμο, η συντήρηση και οι επισκευές, το κόστος στέγασης, η ασφάλεια, η αμοιβή του χειριστή διαμορφώνουν το συνολικό κόστος. Θα προσπαθήσω να δώσω ορισμένα στοιχεία για το πώς μπορούμε να μειώσουμε το κόστος των στοιχείων αυτών.
Καύσιμο.
Σε προηγούμενο σημείωμα τόνισα ότι όταν ένα τρακτέρ εργάζεται στο χωράφι το καύσιμο με τη χημική ενέργεια που περιέχει δίνει την ενέργεια που χρειάζεται. Από την ενέργεια αυτή του καυσίμου που καταναλώνεται ένα μέρος χρησιμοποιείται για τις λεγόμενες παθητικές αντιστάσεις δηλαδή ενέργεια που δεν πάει στην εκτέλεση του έργου όπως η κίνηση της μηχανής και των εξαρτημάτων της (υπερνίκηση τριβών, αντλία νερού, αντλία πετρελαίου, ηλεκτρικό σύστημα, κλιματισμός κλπ), η κίνηση του τρακτέρ στο έδαφος (υπερνίκηση αντιστάσεων στην κίνηση, κίνηση της μάζας του). Αυτό εξήγησα είναι σταθερό να ανεξάρτητο σε μεγάλο βαθμό από το έργο που παράγει. Εάν το έργο που παράγει είναι σχετικά μικρό τότε από τη ποσότητα του καυσίμου που καταναλώνεται μεγάλο ποσοστό καταναλώνεται για τις παθητικές αντιστάσεις σχετικά με το παραγόμενο έργο. Για αυτό τόνισα και θέλω να το επαναλάβω σήμερα ότι πρέπει να χρησιμοποιούμε τρακτέρ με τόση ισχύ (και αντίστοιχα βάρος κλπ) όση χρειάζεται για την εργασία που κάνουμε. Με λίγα λόγια δεν μπορούμε να έχουμε ένα τρακτέρ για όργωμα αλλά και για ψεκασμούς, λίπανση κλπ και για αυτό είναι σημαντική η ομαδική χρήση των μηχανημάτων γιατί επιτρέπει τη διατήρηση δύο τρακτέρ ενός μεγάλου για βαριές εργασίες και ενός μικρού για ελαφρές. Στόχος μας πρέπει να είναι να εργάζεται το τρακτέρ με το 85% της ισχύος του. Ένα δεύτερο στοιχείο είναι να λειτουργεί το τρακτέρ με τη μέγιστη ταχύτητα που μπορεί να εκτελεστεί η εργασία. Αυτό βοηθά στο να εργάζεται το τρακτέρ με τη μέγιστη ισχύ του.
Θα πρέπει επίσης να τονίσω τη σημασία της σωστής συντήρησης, ρύθμισης και επισκευής του τρακτέρ αλλά και των άλλων μηχανημάτων. Οι αλλαγές λαδιών πρέπει να γίνονται σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή καθώς εκτός από τη συντήρηση των εξαρτημάτων συμβάλλουν και στη μειωμένη κατανάλωση καυσίμου. Το ίδιο ισχύει για το φίλτρο αέρα, καυσίμου, λαδιού, υδραυλικού κλπ.
Να σταματήσουν πολλές κακές συνήθειες των αγροτών. Όπως το να διατηρούμε τη μηχανή να δουλεύει όταν το τρακτέρ δεν εργάζεται. Παλαιότερα πίστευαν ότι το να χρησιμοποιούμε τη μίζα συχνά τη χαλάμε. Το ίδιο ισχύει για τη λειτουργία του τρακτέρ με μικρό ποσοστό της ισχύος που ορισμένοι αγρότες πιστεύουν ότι «λειτουργεί ξεκούραστα» ενώ έτσι ξοδεύουν περισσότερο πετρέλαιο.
Συντήρηση και επισκευές
Η καλή συντήρηση του τρακτέρ και η σωστή ρύθμιση των εξαρτημάτων του εξασφαλίζουν χαμηλή κατανάλωση καυσίμου. Η απόλυτη συμμόρφωση με τις οδηγίες του κατασκευαστή είναι ένα στοιχείο που δεν επιδέχεται συζήτηση. Η συντήρηση (εκτός από αυτές που κάνει ο ίδιος ο αγρότης) και οι επισκευές πρέπει να γίνεται σε κατάλληλο συνεργείο που να εξασφαλίζει ότι γίνονται σωστά, χρησιμοποιούνται τα κατάλληλα υλικά και ανταλλακτικά. Πολλές φορές αυτό κοστίζει αλλά η γενικότερη ωφέλεια είναι πάντα θετική. Μια κακή συντήρηση ή επισκευή μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στη λειτουργία του τρακτέρ να δημιουργήσει καθυστερήσεις στην εκτέλεση των εργασιών που θα έχουν αρνητικές επιπτώσεις στις καλλιέργειες και την παραγωγή. Πολλές φορές μια «οικονομία» έχει τελικά μεγαλύτερο κόστος.
Καθαριότητα. Το τρακτέρ μας πρέπει να καθαρίζεται με επιμέλεια μετά από κάθε εργασία (ιδιαίτερα εργασίες με χημικά) και ιδιαίτερα πριν παραμένει στην αποθήκη για μεγάλο χρονικό διάστημα. Το καλό καθάρισμα μας επιτρέπει να δούμε και σημεία με διαρροές έγκαιρα για να τις ελέγξουμε και επισκευάσουμε. Κάθε αγρόκτημα πρέπει να έχει κάπου καθαρό νερό με πίεση για αυτό το σκοπό.
Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζονται τα ελαστικά του τρακτέρ. Είναι ένα ιδιαίτερα ακριβό εξάρτημα. Θα πρέπει να τα έχουμε πάντα φουσκωμένα με πίεση σύμφωνα με τις οδηγίες των κατασκευαστή του τρακτέρ ή του ελαστικού ανάλογα με το βάρος που έχουμε. Μόνο σε βαριές εργασίες στο χωράφι όπως το όργωμα μπορούμε να έχουμε μικρότερη πίεση αλλά ποτέ κατά την κίνηση στους δρόμους.
Στέγαση
Παρόλο που πιστεύουμε ότι το καλό μας κλίμα μας απαλλάσσει από την απαίτηση για στέγαση των μηχανημάτων αυτό είναι λανθασμένο. Η υγρασία του χειμώνα σκουριάζει τα μεταλλικά μέρη ενώ ο καλοκαιρινός ήλιος καταστρέφει τα πλαστικά και ελαστικά μέρη αυξάνοντας τη φθορά και επιταχύνοντας την ανάγκη επισκευών.
Συμπέρασμα: Υπάρχουν πολλά στοιχεία που πρέπει να προσέξουμε για να πετύχουμε το χαμηλότερο δυνατό κόστος χρήσης του τρακτέρ μας και αντίστοιχα χαμηλότερο κόστος παραγωγής.
* Ο Φάνης Γέμτος είναι γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
