Οδηγίες για την αντιμετώπιση εχθρών και ασθενειών στις ελιές δίνει με δελτίο γεωργικών προειδοποιήσεων το Περιφερειακό Κέντρο Προστασίας Φυτών και Ποιοτικού Ελέγχου Βόλου όπου αναφέρονται τα εξής:
ΚΑΡΚΙΝΩΣΗ Ή ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ Pseudomonassyringaesubsp. savastanoi
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ: Βακτήριο είναι το αίτιο της ασθένειας που προκαλεί καρκινώματα (όγκους) σε νεαρούς βλαστούς κλάδους, στον κορμό, στις ρίζες, στο λαιμό και σπανιότερα σε φύλλα. Στα μικρής ηλικίας δένδρα όταν οι όγκοι προσβάλλουν έντονα τον κορμό ή βρίσκονται στο λαιμό ή τις κεντρικές ρίζες προκαλούν μεγάλη εξασθένηση του φυτού, μείωση της παραγωγής και ακόμα μπορεί να προκαλέσουν το θάνατο του δένδρου.
ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΜΟΛΥΝΣΗΣ: Οι προσβολές ευνοούνται από βροχερό καιρό και κυρίως μέσω προσφάτων πληγών πού προκαλούνται από το κλάδεμα, με καλλιεργητικά εργαλεία, από το χαλάζι, τον παγετό και από τις μη επουλωμένες ουλές πού δημιουργούνται με την πτώση των φύλλων. Η μετάδοση του παθογόνου σε αμόλυντες περιοχές γίνεται με το πολλαπλασιαστικό υλικό και σε μικρές αποστάσεις με τη βροχή και τον άνεμο.
ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ:
1) Αφαίρεση και καύση των προσβεβλημένων τμημάτων των δένδρων.
2) Αποφυγή κλαδεύματος με υγρό και βροχερό καιρό.
3) Ψεκασμός των δένδρων μετά από το κλάδευμα καθώς και μετά από χαλάζι ή παγετό με χαλκούχα σκευάσματα.
4) Όταν η προσβολή εντοπίζεται στον κορμό ή σε μεγάλους βραχίονες, συνιστάται αφαίρεση των όγκων με κοφτερό μαχαίρι και επάλειψη της πληγής με πυκνό βορδιγάλιο πολτό. Οι εργασίες αυτές να γίνονται τους θερινούς μήνες και με ξηρό καιρό.
5) Τα εργαλεία για το κλάδεμα να απολυμαίνονται με εμβάπτιση σε διάλυμα φορμόλης σε νερό (αναλογία 5%) ή σε άλλο κατάλληλο απολυμαντικό.
6) Σε περίπτωση εγκατάστασης νέου ελαιώνα, πρέπει να φυτεύονται δενδρύλλια εντελώς υγιή προερχόμενα από ελεγχόμενα φυτώρια.
ΒΕΡΤΙΤΣΙΛΛΙΩΣΗ
Αποτελεί την σοβαρότερη ασθένεια της ελιάς η οποία τα τελευταία χρόνια έχει εγκατασταθεί σε σημαντικό αριθμό ελαιώνων
και σε διάφορες περιοχές. Πρόκειται για μύκητα εδάφους με πολύ μεγάλο κύκλο ξενιστών, ο οποίος μολύνει τα δένδρα από τις λεπτές ρίζες και προκαλεί απόφραξη των αγγείων του ξύλου. Η ασθένεια ξεκινά με τον μεταχρωματισμό των φυτών και γίνεται τελικώς φανερή είτε με τη μορφή μεμονωμένων ξερών κλάδων στα μεγαλύτερης ηλικίας δένδρα (ημιπληγία) είτε με την πλήρη ξήρανση των νεαρών δένδρων (αποπληξία).
ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ: Επειδή δεν υπάρχουν χημικά μέσα για τη θεραπεία της ασθένειας, συνιστάται η αυστηρή τήρηση των παρακάτω καλλιεργητικών μέτρων:
- Κοπή και καύση των προσβεβλημένων κλάδων με τα πρώτα συμπτώματα εκδήλωσης της ασθένειας. Τα μολυσμένα δένδρα συχνά αναβλαστάνουν από τη βάση και δίνουν νέα κλαδιά χωρίς συμπτώματα ενώ είναι συχνό το φαινόμενο της ανάρρωσης.
- Αποφυγή οργωμάτων
- Καταστροφή των ζιζανίων
- Άρδευση με σταγόνες και αποφυγή της κατάκλυσης και των αυλακιών
- Χρησιμοποίηση υγειών δενδρυλλίων για την εγκατάσταση ενός ελαιώνα
- Αποφυγή φυτέματος εκεί όπου προηγήθηκε καλλιέργεια ευπαθών στης ασθένεια φυτών (πατάτα, τομάτα, βαμβάκι κ.α.)
- Αποφυγή συγκαλλιέργειας ή γειτνίασης με ευπαθή στην ασθένεια φυτά.
- Εφαρμογή ηλιοαπολύμανσης σε εγκατεστημένους ελαιώνες
KYKΛΟΚΟΝΙΟ (Cycloconiumoleaginum)
ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ: Από παρατηρήσεις στην ύπαιθρο και στο εργαστήριο φυτοπροστασίας της Υπηρεσίας μας διαπιστώθηκε ότι η δραστηριότητα του παθογόνου στα φύλλα και τους μικρούς βλαστούς των ελαιοδέντρων είναι ενεργός. Οι καιρικές συνθήκες που επικρατούν αυτή την εποχή είναι ευνοϊκές για την ανάπτυξη του παθογόνου και την πραγματοποίηση μολύνσεων. Η ένταση της ασθένειας σε μία περιοχή επηρεάζεται από το ύψος της βροχής αλλά και από την πολύ υψηλή πρωινή υγρασία (διαβροχή φυλλώματος δρόσου ή ομίχλης) σε συνδυασμό με την ύπαρξη μολύσματος.
ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ: 1) Αραίωμα του φυλλώματος στα πυκνά δένδρα για τη δημιουργία συνθηκών αερισμού και φωτισμού που δεν ευνοούν την ανάπτυξη του κυκλοκονίου. 2) Συνιστάται να γίνει ψεκασμός με τη λήψη του δελτίου. Χρειάζεται καλό λούσιμο των δένδρων μέχρι απορροής.
ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΑ ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ: χαλκούχα σκευάσματα όπως βορδιγάλειος πολτός, υδροξείδιο του χαλκού κ.ά. (copper oxychloride, copper oxide, copper hydroxide, dodine)
ΞΥΛΟΦΑΓΑ ΕΝΤΟΜΑ ΣΚΟΛΥΤΕΣ Phloeotribusscarabeoides, Hylesinusoleiperda
Συνήθως προσβάλουν δευτερογενώς τα εξασθενημένα από διάφορες αιτίες ελαιόδενδρα.
Για την αντιμετώπιση αυτών των εντόμων συνιστώνται καλλιεργητικά μέτρα όπως:
1) Eπιμελές καθάρισμα των δένδρων από προσβεβλημένα ή μη ξερά ή εξασθενημένα κλαδιά και άμεση καύση αυτών.
2) Αποφυγή διατήρησης προσβεβλημένης ξυλείας στους ελαιώνες.
3) Διατήρηση των δένδρων σε καλή κατάσταση υγείας και θρέψης.
ΠΡΟΣΟΧΗΣε κάθε περίπτωση να τηρούνται αυστηρά οι οδηγίες χρήσης των φυτοπροστατευτικών προϊόντων για την αναλογία χρήσης, συνδυαστικότητα, τον κίνδυνο φυτοτοξικότητας το διάστημα μεταξύ τελευταίας επέμβασης και συγκομιδής και τα μέτρα προστασίας για την αποφυγή δηλητηριάσεων.
