* Από τον Αργύρη Ντόβα
Η χρήση ναρκωτικών ουσιών αποτελεί τη χειρότερη μάστιγα της κοινωνίας μας και απειλεί σοβαρά την ανθρωπότητα. Στη σύγχρονη εποχή, που θεωρείται εποχή της προόδου και της αφθονίας για τον άνθρωπο, το πρόβλημα των ναρκωτικών γίνεται ολοένα και πιο σοβαρό, ιδιαίτερα μεταξύ των νέων.
Ο όρος «ναρκωτικό» πιστεύεται ότι προτάθηκε από τον Γαληνό για να περιγράψει τις δραστικές ουσίες, οι οποίες, όταν λαμβάνονται από τον άνθρωπο, προκαλούν αιμωδίες ή νεκρώνουν το σώμα, επιφέροντας παράλληλα απώλεια των αισθήσεων ή παράλυση. Ο όρος «νάρκωση» χρησιμοποιήθηκε αρχικά από τον Ιπποκράτη, προκειμένου να εκφράσει τη διαδικασία ή την κατάσταση της έλλειψης αισθήσεων.
Τα ναρκωτικά είναι διάφορες χημικές ουσίες, οι οποίες, όταν χρησιμοποιούνται, μεταβάλλουν τη νοητική δραστηριότητα και την ψυχολογία του ανθρώπου και οδηγούν στην εξάρτηση.
Η παράνομη διακίνηση και κατάχρηση ναρκωτικών ουσιών στις διάφορες χώρες έχει επηρεάσει σχεδόν όλες τις πτυχές της ζωής των ανθρώπων. Τα ποσοστά .των ανθρώπων, που κάνουν χρήση ναρκωτικών ουσιών στις Δυτικές κοινωνίες, ποικίλλουν ανάλογα με την ηλικία. Τα ποσοστά είναι υψηλότερα στους έφηβους και στους νέους ενήλικες, ηλικίας 18 έως 35 ετών. Στην Χώρα μας, η χρήση ναρκωτικών ουσιών κάνει πραγματική θραύση. H οικονομική κρίση ωθεί τους Έλληνες στη χρήση ναρκωτικών ουσιών, στον τζόγο ( νόμιμο ή παράνομο ) και στην κατάθλιψη.
Τα αίτια: Τα αίτια που οι άνθρωποι και ιδιαίτερα οι νέοι στρέφονται στα ναρκωτικά, σχετίζονται με τις αλλαγές και τις εντάσεις της σύγχρονης κοινωνίας. Στις βασικότερες αυτές αιτίες περιλαμβάνονται:
α) Η κρίση που διέρχεται ο σύγχρονος πολιτισμός. Στις μέρες μας παρατηρείται αμφισβήτηση αρχών, αξιών, ιδεών, αλλά και θεσμών. Σήμερα, το «έχειν » και το «κατέχειν » με κάθε τρόπο και όχι το « είναι », ταυτίζονται με το νόημα της ζωής και αποτελούν το κριτήριο ύπαρξης των ανθρώπων. Τα δήθεν πρότυπα, η αφθονία υλικών αγαθών και οι ανέσεις προκαλούν στους νέους ανία και πλήξη. Οι αξίες έχουν « εκπέσει » και τα ιδανικά έχουν εκλείψει. Οι νέοι μεγαλώνουν αναζητώντας ιδεώδη σε μία κοινωνία, της οποίας η μόνη αξία είναι η υλική δύναμη.
β) Το άγχος και η μοναξιά. Τα εν λόγω άτομα, μη έχοντας επικοινωνία με τους συνανθρώπους τους, ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα, όπου οι άνθρωποι είναι άγνωστοι μεταξύ τους, αδιαφορούν ή φοβούνται ή διστάζουν, λόγω της βίας και της εγκληματικότητας, να πλησιάσουν ο ένας τον άλλον, αποξενώνονται και κλείνονται στον εαυτό τους, με αποτέλεσμα, για να καλύψουν το ψυχολογικό τους κενό και να νιώσουν στιγμές ευφορίας, καταφεύγουν στα ναρκωτικά.
γ) Η κρίση που διέρχεται ο οικογενειακός θεσμός τις τελευταίες δεκαετίες σπρώχνει τους νέους στα ναρκωτικά. Η έλλειψη οικογενειακής θαλπωρής και η απουσία στοργής και κατανόησης από τα λοιπά μέλη της οικογένειας, μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα. Τα άτομα χωρισμένων γονέων, ή γονέων, των οποίων οι σχέσεις δεν ήταν αρμονικές, συνήθως παρουσιάζουν έλλειμμα ψυχικής δύναμης για αντίσταση στις δυσκολίες και στα εμπόδια που συναντούν, όταν βγουν στην κοινωνία, με αποτέλεσμα με το πρώτο «στραβοπάτημα», λόγω έλλειψης «ψυχικών εφοδίων », να αναζητούν διέξοδο στα ναρκωτικά.
δ) Η περιέργεια. Τα νεαρά κυρίως άτομα αισθάνονται έντονη την επιθυμία να δοκιμάσουν τις « ουσίες » για τις οποίες τόσος θόρυβος γίνεται. Έτσι, πέφτουν στην παγίδα, αφού τα ναρκωτικά προκαλούν εθισμό σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.
ε) Η έλλειψη υπεύθυνης ενημέρωσης για τους κινδύνους και τις επιπτώσεις που συνεπάγεται στον οργανισμό τους η χρήση ναρκωτικών ουσιών. Για τα επικίνδυνα, καταστροφικά και θανατηφόρα αποτελέσματα, που ενέχει αυτός ο κακός εθισμός.
στ) Οι κακές συναναστροφές κατευθύνουν συνήθως τους νέους σε λάθος δρόμο.
ζ) Τέλος, τα οικονομικά συμφέροντα αποτελούν ένα ακόμη αίτιο εξώθησης των νέων στα ναρκωτικά. Οι έμποροι των ναρκωτικών ουσιών, προκειμένου να αποκομίσουν οικονομικό όφελος, προσπαθούν με κάθε τρόπο να πείσουν και να προσηλυτίσουν τους νέους να δοκιμάσουν το « λευκό θάνατο ».
Οι επιπτώσεις: H χρήση ναρκωτικών ουσιών είναι δυνατόν να βλάψει τη σωματική και ψυχική υγεία. Τα άτομα συνήθως παρουσιάζουν σημαντικές αλλαγές στη σωματική εμφάνιση, στη συμπεριφορά, στη διάθεση και στην προσωπικότητά τους . Ανάμεσα στους κινδύνους είναι και ο αυξανόμενος κίνδυνος μολύνσεων, ασθενειών και θανάτου από απρόσεκτη ή υπερβολική δόση.
Στα σωματικά συμπτώματα και κλινικά «σημεία» των ατόμων, που κάνουν χρήση ναρκωτικών ουσιών, περιλαμβάνονται: 1) Η ανορεξία ή η αύξηση της όρεξης, οι αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες, η ανεξήγητη απώλεια ή αύξηση του σωματικού βάρους. 2) Η αλλαγή στον τρόπο βαδίσματος, με επιβράδυνση ή υπερβολικά γρήγορο ρυθμό.3) Ο κακός συντονισμός των σωματικών κινήσεων. 4) Η δυσκολία στο ξύπνημα του ατόμου και ειδικά του νέου και η ασυνήθιστη οκνηρία του. 5) Η ερυθρότητα των ματιών, τα οποία εμφανίζονται υπερβολικά υγρά, με μύση της κόρης και απλανές βλέμμα. 6) Οι ψυχρές και ιδρωμένες παλάμες των χεριών, τα οποία παρουσιάζουν τρόμο. 7) Το φουσκωμένο πρόσωπο, το οποίο εμφανίζεται κατακόκκινο ή χλωμό. 8) Η οσμή κάποιας ουσίας που αποπνέεται με τον εκπνεόμενο αέρα, καθώς και από το σώμα και τα ρούχα του χρήστη. 9) Η ακραία υπερδραστηριότητα και η υπερβολική ομιλητικότητα. 10) Η ρινική καταρροή και ο ξερόβηχας. 11) Η παρουσία σημαδιών χρήσης βελονών από ενέσεις στα χέρια, στους βραχίονες ή στα πόδια. 12) Η ναυτία, οι εμετοί και η υπερβολική εφίδρωση. 13) Η διαταραχή του καρδιακού ρυθμού ( αρρυθμία ).
Στα συμπτώματα, που σχετίζονται με τις διαταραχές της ψυχικής υγείας, και του τρόπου «φέρεσθαι» του χρήστη ουσιών, περιλαμβάνονται: α) Οι αλλαγές της συμπεριφοράς και της ψυχολογικής κατάστασης του ατόμου. β) Οι αλλαγές στους φίλους και στο χώρο που συχνάζει ο νέος, καθώς και η ύπαρξη φίλων που τυγχάνουν γνωστοί χρήστες ουσιών. γ) Οι αλλαγές δραστηριοτήτων ή των « χόμπι » του ατόμου. δ) Η πτώση της βαθμολογίας στο σχολείο ή η ελάττωση της απόδοσης στην εργασία. ε) Οι αλλαγές συνηθειών στο σπίτι και η έλλειψη ενδιαφέροντος για την οικογένεια. στ) Οι δυσκολίες στη συγκέντρωση και η άμβλυνση της μνήμης. ζ) Η απώλεια κινήτρων, ενέργειας και η έλλειψη αυτοεκτίμησης. η) Οι ξαφνικές εξάρσεις υπερευαισθησίας, καθώς και οι εξάρσεις θυμού. θ) Η ευερεθιστότητα, η κακοκεφιά ή η νευρικότητα. ι) Οι παρανοϊκές σκέψεις. κ) Η ανάγκη για απομόνωση και η μυστικοπάθεια. λ) Η ανεξήγητη ανάγκη χρημάτων ή η κλοπή χρημάτων. μ) Η χρόνια ανειλικρίνεια. ν) Οι αλλαγές στις συνήθειες προσωπικής περιποίησης. ξ) Η κατοχή αντικειμένων σχετικών με τη χρήση φαρμάκων ή ουσιών.
Η ύπαρξη τέτοιων συμπτωμάτων ή προβλημάτων συμπεριφοράς στους νέους, ιδιαίτερα όταν είναι επίμονη, πρέπει να τυγχάνει της προσοχής των γονέων και να διερευνάται.
* Ο δρ Αργύρης Β. Ντόβας είναι τ. διευθυντής Β΄ Παθολογικής Κλινικής Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας & Παθολογικής Κλινικής ΕΣΥ Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Λάρισας
