με τα χαϊκού έμαθα τον τρόπο να μην χάνω την ουσία. Έμαθα ν’ αποστασιοποιούμαι από τα βαρίδια του χθες...» τονίζει σήμερα σε συνέντευξή της στην «Ε» η συγγραφέας Ελένη Αναστασοπούλου. Η κ. Αναστασοπούλου με αφορμή την παρουσίαση του νέου της βιβλίου με τίτλο «Χαϊκού», που θα γίνει αύριο Πέμπτη στις 8 μ.μ. στο κέντρο «Φρούριο», μιλάει για το τι τη γοήτευσε σ’ αυτό το ιδιαίτερο ποιητικό είδος, το νέο της παραμύθι «Κίκα και Ρίκα», το πώς καταφέρνει να κουβαλάει... πολλά καρπούζια στην ίδια μασχάλη, αλλά και για την εθελοντική της δράση στην Αφρική. Η Ελένη Αναστασοπούλου ως πρώην περιφερειακή διευθύντρια Εκπαίδευσης Θεσσαλίας δεν θα μπορούσε να μην αναφερθεί και στην εφαρμοζόμενη πολιτική στην εκπαίδευση τόσο σε κεντρικό όσο και σε τοπικό επίπεδο λέγοντας ότι «Στον εκπαιδευτικό τομέα, το τοπικό επίπεδο αντανακλά τις κεντρικές επιλογές του Υπουργείου Παιδείας. Αυτή η κυβέρνηση με τις επιλογές της στο θέμα της εκπαίδευσης κατάφερε να κάνει κάτι σπάνιο: Ένωσε όλους τους εκπαιδευτικούς, ανεξαρτήτως συνδικαλιστικών παρατάξεων, κάτω από το ίδιο αίτημα: όχι στο αναχρονιστικό νομοσχέδιο!».
• Κυρία Αναστασοπούλου, γιατί χαϊκού; Τι σας γοήτευσε σ’ αυτό το είδος;
- Είναι πολλά αυτά που με γοητεύουν... Κατ’ αρχάς ήταν η πρόκληση να περιγράψει κανείς σε μόλις 17 συλλαβές, μια εικόνα και ταυτόχρονα να συμπεριλάβει μία ιδέα ή ένα συναίσθημα. Στη συνέχεια, η εκφραστική λιτότητα και η ταυτόχρονη νοηματική περιεκτικότητα αποτέλεσε για εμένα πεδίο γλωσσικής αλλά και πνευματικής άσκησης. Ακόμη και αυτές τις συμβάσεις στις οποίες υπόκεινται τα χαϊκού, αντί να με περιορίσουν, με προκάλεσαν να ξεπεράσω προσωπικά όρια και να νιώσω μια δημιουργική ελευθερία έκφρασης. Τα χαϊκού είναι η εμπειρία να ζεις τη στιγμή. Κι επειδή η ουσία της ζωής μας μετριέται με στιγμές, με τα χαϊκού έμαθα τον τρόπο να μην χάνω την ουσία. Έμαθα ν’ αποστασιοποιούμαι από τα βαρίδια του χθες, την αγωνία του αύριο και να ζω το παρόν.
• Μιλήστε μας λίγο για το νέο σας βιβλίο...
- Αυτό το μικρό, αλλά γεμάτο στιγμές/αστραπές, βιβλίο προέκυψε μετά από διαλογή ανάμεσα σε δεκάδες άλλα χαϊκού που έχω γράψει κατά καιρούς. Τα χαϊκού, όπως κι εγώ έχουμε μια ιδιαίτερη σχέση με τη φύση. Νιώθω δομικό της στοιχείο, όπως όλοι οι άνθρωποι εξάλλου, και την παρατηρώ συνειδητά και εκ των έσω. Έτσι όταν σε ένα φυσικό τοπίο έβλεπα να αντανακλώνται σκέψεις ή συναισθήματά μου αμέσως το κατέγραφα. Ειδικά όταν ο χρόνος μου, εξαιτίας των πολλών υποχρεώσεων, ήταν πιεσμένος, όπως τα τέσσερα χρόνια της θητείας μου ως περιφερειακή διευθύντρια Εκπαίδευσης Θεσσαλίας και δεν είχα την πολυτέλεια της προσωπικής διαφυγής, η φύση έκανε για μένα αυτό που δεν έκανα εγώ. Μιλούσε και με εξέφραζε.
Αυτές τις στιγμές κατέγραψα και θυμάμαι, για καθένα από τα ποιήματα, πότε, πού και πώς ένιωθα όταν τα έγραψα. Αν τα χαϊκού μου καταφέρουν να αγγίξουν τους αναγνώστες ή να δώσουν τη δυνατότητα να αναδυθούν δικές τους, μύχιες σκέψεις και συναισθήματα, τότε θα μπορώ να πω ότι άξιζε η έκδοση. Θερμές ευχαριστίες στις εκδόσεις «Θράκα» που καθιερώθηκαν πανελλαδικά πλέον με τη σπουδαία δουλειά που κάνουν και στους σημαντικούς στο είδος τους Βάγια Γαλιού, φιλόλογο, Αντώνη Ψάλτη, δικηγόρο-ποιητή και Χρυσούλα Χρήστου, ηθοποιό που θα μιλήσουν γι’ αυτό στην πρώτη του παρουσίαση, αύριο Πέμπτη στο Φρούριο.
ΤΟ ΝΕΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ
• Παράλληλα, μόλις λίγες ημέρες πριν εκδώσατε κι ένα παιδικό παραμύθι. Θέλετε να μας μιλήσετε και γι’ αυτό το βιβλίο σας;
- Η ιδέα γι’ αυτό το παραμύθι προέκυψε κατά τη διάρκεια του υποχρεωτικού εγκλεισμού εξαιτίας της πανδημίας του covid-19. Είναι αλήθεια ότι γράφτηκαν πολλά κείμενα για τον κορονοϊό και όλη αυτή την πρωτόγνωρη κατάσταση τόσο για ενήλικες όσο και για παιδιά. Ωστόσο, δεν ήθελα ούτε και μπήκα στον πειρασμό να γράψω κάτι γι’ αυτές τις ιδιαίτερες συνθήκες, όσο τουλάχιστον τις βιώναμε. Ίσως αργότερα όταν κατακαθίσει ο κουρνιαχτός... Η ιδέα ήρθε από την εκδότριά μου και με έπεισε να προσπαθήσω να γράψω κάτι διαχρονικό, χρήσιμο για τα παιδιά και τους γονείς.
Έτσι λοιπόν προέκυψε το παραμύθι με τίτλο «Κίκα και Ρίκα: με σαπούνι και νερό πλένουμε χεράκια κι αντίο μικροβιάκια» από τις εκδόσεις Διάπλους. Είναι μία γάτα κι ένα κοριτσάκι που ανακαλύπτουν την αξία του πλυσίματος των χεριών. Με χιούμορ και χωρίς «δασκαλίστικο» ύφος ευελπιστούν ότι θα πείσουν όλα τα παιδιά να κάνουν το ίδιο. Να σου πω ότι είναι η πρώτη φορά που έγραψα κάτι σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα. Συνήθως παιδεύω πάρα πολύ τα γραπτά μου. Γράφω πολύ αλλά σβήνω ακόμη περισσότερο. Μ’ αυτό το παραμύθι ξενύχτησα αρκετά, έκανα τη νύχτα μέρα και θαρρώ ότι βγήκε αξιοπρεπές, διασκεδαστικό και σέβεται τους αναγνώστες, παιδιά και ενήλικες.
• Χαϊκού, βιβλία για παιδιά, σχολείο, το τρίτο μεταπτυχιακό, εθελοντική δράση... Αλήθεια πώς τα προλαβαίνετε όλα;
- Όταν κάποιος έχει πολλά πράγματα να κάνει, οργανώνει καλύτερα τον χρόνο του. Είναι αυτό που έλεγα πιο πριν, μέσα από τους περιορισμούς, απελευθερώνεσαι. Τα χαϊκού είναι υπόθεση χρόνων. Για τα παιδικά βιβλία εκτός από τις τρέχουσες συνθήκες και αφορμές, υπάρχει ένα τεράστιο απόθεμα ιδεών και καταγραφών από τα χρόνια που ήμουν στην τάξη, τα οποία κατά καιρούς επεξεργάζομαι. Φέτος το σχολείο ήταν λειψό εξαιτίας της πανδημίας. Και ξέρετε, πιο πολύ με ενόχλησε ο καταναγκασμός του εγκλεισμού και όχι αυτός καθ’ αυτός ο κατ’ οίκον περιορισμός. Ισα-ίσα βρήκα χρόνο να τελειώσω μισοαρχινισμένα βιβλία, να γράψω πιο πολύ, ν’ αθληθώ ...εξάλλου όσο αγαπώ να βρίσκομαι ανάμεσα στους ανθρώπους άλλο τόσο επιδιώκω τη μοναχικότητα.
Το μεταπτυχιακό στον κινηματογράφο μού ανοίγει έναν νέο κόσμο για εξερεύνηση, αφού νιώθω ότι μετά από 30 και πλέον χρόνια υπηρεσίας και πολύτιμης εμπειρίας στην εκπαίδευση, έχω δώσει το μέγιστο των επιστημονικών και φυσικών δυνατοτήτων μου, ως δασκάλα τάξης, σχολική σύμβουλος και περιφερειακή διευθύντρια Εκπαίδευσης. Ο εθελοντισμός είναι στάση ζωής. Δεν επιδέχεται κανένα καταναγκασμό, απλά υπάρχει ως στοιχείο της προσωπικότητας και ενεργοποιείται σε δεδομένες συνθήκες
ΟΧΙ ΣΤΟ ΑΝΑΧΡΟΝΙΣΤΙΚΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ!
• Ως πρώην περιφερειακή διευθύντρια Εκπαίδευσης, πώς κρίνετε την πολιτική στην εκπαίδευση, εκπαιδευτικό και διοικητικό τομέα, τόσο σε κεντρικό επίπεδο όσο και σε τοπικό;
- Στον εκπαιδευτικό τομέα, το τοπικό επίπεδο αντανακλά τις κεντρικές επιλογές του Υπουργείου Παιδείας. Αυτή η κυβέρνηση με τις επιλογές της στο θέμα της εκπαίδευσης κατάφερε να κάνει κάτι σπάνιο: Ένωσε όλους τους εκπαιδευτικούς, ανεξαρτήτως συνδικαλιστικών παρατάξεων, κάτω από το ίδιο αίτημα: όχι στο αναχρονιστικό νομοσχέδιο! Διότι είναι αλήθεια ότι αυτό το νομοσχέδιο κάνει πολλά βήματα πίσω. Από πού ν’ αρχίσει κανείς!
Χαρακτηρισμός διαγωγής, λες και το σχολείο υπάρχει για να χαρακτηρίζει και όχι να διαμορφώνει τα παιδιά! Εξυπακούεται ότι αν υπάρχουν παιδιά με κακή διαγωγή τότε μεγάλη ευθύνη φέρει το σχολείο που στάθηκε ανίκανο να τα βοηθήσει. Κάποτε «χαρακτήριζαν» τους πολιτικά αντιφρονούντες... Αύξηση αριθμού εξεταζόμενων μαθημάτων: σχολείο εξετασιοκεντρικό που ξεχνάει την ολόπλευρη ανάπτυξη του μαθητή/ εφήβου, κάνει το Λύκειο (κυρίως) προπαρασκευαστικό κέντρο και κόφτη για μαθητές που προέρχονται από αδύναμα κοινωνικά στρώματα. Κατάργηση της Κοινωνιολογίας, μείωση ανθρωπιστικών μαθημάτων και βιολογίας, κατάργηση καλλιτεχνικής παιδείας, αύξηση του αριθμού των μαθητών ανά τμήμα και αύξηση των ωρών των Θρησκευτικών... Δείτε τι κάνει η Φινλανδία και θεωρείται το καλύτερο εκπαιδευτικό σύστημα στον κόσμο και βάλτε ακριβώς στον αντίποδα αυτό που πάει να γίνει στη χώρα μας. Στο διοικητικό πεδίο, εξαρτάται από το αν ο/η κατέχων/ ουσα τη θέση, θεωρεί τη διοίκηση θέση προσωπικής ευθύνης και ηθικής ή φορέα άσκησης εξουσίας. Από αυτό, εν πολλοίς, καθορίζεται το στυλ διοίκησης και η προσήλωση στις αρχές της δημοκρατίας, της συνεργασίας και της συμμετοχής, με τον άνθρωπο στο κέντρο και τον σεβασμό στη νομοθεσία. Ειδικά η δημόσια εκπαίδευση χρειάζεται υπεράσπιση, γι’ αυτό και είμαι από τα ιδρυτικά μέλη του Δικτύου για την Υπεράσπιση της Δημόσιας Εκπαίδευσης με μέλη από όλους τους χώρους της εκπαίδευσης, από την Α’/Βάθμια έως το Πανεπιστήμιο.
• Λένε πως όποιος πάει στην Αφρική, την ερωτεύεται και ξαναπάει. Εσείς έχετε πάει ήδη τρεις φορές, είναι στα σχέδιά σας η επιστροφή εκεί;
-Αν και αποφεύγω να κάνω μακροχρόνια σχέδια, ξέρω ότι θα ‘ρθει η στιγμή που η ανάγκη μου να πάω ξανά στην Αφρική θα είναι επιτακτική. Είναι αυτές οι αγκαλιές των παιδιών, τα λαμπερά μάτια, η χαρά του παιχνιδιού... πλέον οι συναισθηματικοί δεσμοί είναι πολύ ισχυροί για να μπορώ να τους αγνοήσω.
• Πώς φαντάζεστε τον εαυτό σας σε 10 χρόνια;
- Μάλλον διοχετεύω όλη μου τη φαντασία για να δημιουργήσω τους χαρακτήρες των βιβλίων μου και αδυνατώ να με φανταστώ σε 10 χρόνια. Εξάλλου είπαμε ότι ζούμε το παρόν. Όσο για το μέλλον αν είναι να ’ρθει, θε να ’ρθει, αλλιώς... θα το φέρουμε εμείς.
