1ος ΕΘΝΙΚΟΣ ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΛΑΡΙΣΑΣ: Ηταν Χριστούγεννα του 1965 όταν ξεκινήσαμε…

* Η 84χρονη Λαρισαία Ιωάννα Χατζημετσοβίτου Μακροπούλου, που διετέλεσε διευθύντρια, εξιστορεί στην «Ε» τη δύσκολη διαδρομή που ακολούθησε μέχρι η προσχολική αγωγή να βρει τον δρόμο της στην πόλη

Η κ. Ιωάννα επί τω έργω…

Της Νατάσας Πολυγένη
Αν μελετήσει κανείς την ιστορία του Παιδικού Σταθμού στη χώρα μας, θα διαπιστώσει ότι η πορεία της ξεκινάει από πολύ νωρίς, από το 1829. Βεβαίως, με σκοπούς πολύ διαφορετικούς σε σχέση με σήμερα, αφού αρχικά ιδρύθηκαν ως κοινωνικό ίδρυμα/καταφύγιο που θα φύλασσε τα φτωχά παιδιά ή τα παιδιά των οποίων οι μητέρες εργάζονταν, ενώ από την άλλη χαρακτηρίζονταν ως εθνικά ιδρύματα, γιατί επεδίωκαν τη διάδοση της ελληνικής γλώσσας και του ελληνικού πνεύματος.

Η Λάρισα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί πρωτοπόρος και σε αυτόν τον τομέα, αφού συγκριτικά με άλλες πόλεις της περιφέρειας ίδρυσε και λειτούργησε τον 1ο Εθνικό Παιδικό Σταθμό το 1965, μια περίοδο αρκετά δύσκολη για την πόλη, ενώ και τα χρόνια που ακολούθησαν με τη Δικτατορία ήταν εξίσου δύσκολα. Ωστόσο, επειδή σε κάθε εποχή υπάρχουν φωτεινά πνεύματα, σπουδαίοι άνθρωποι με όραμα, η πόλη κατόρθωσε και στην Προσχολική Αγωγή να είναι βήματα μπροστά από την εποχή.
Η Λαρισαία -με καταγωγή από τον Τύρναβο- Ιωάννα Χατζημετσοβίτου Μακροπούλου υπήρξε η πρώτη διευθύντρια του 1ου Εθνικού Παιδικού Σταθμού Λάρισας. Σήμερα, 84 χρόνων, με αφορμή την έναρξη του σχολικού έτους ανασύρει μνήμες από την εποχή εκείνη, που στο άνθος της νιότης και διπλωματούχος βρεφοκόμος ονειρευόταν να επιστρέψει στη Λάρισα για να εργαστεί πάνω στο αντικείμενό της.
Το πρόβλημα ήταν ότι η Λάρισα τότε δε διέθετε Παιδικούς Σταθμούς… Όντας επίμονη, με δίψα και αγάπη για το αντικείμενό της, δεν το έβαλε κάτω και αγωνίστηκε να κάνει το όνειρό της πραγματικότητα. Τι κι αν τα πόδια της έκαιγαν από την κούραση κάθε βράδυ επί έναν χρόνο που όργωνε στην κυριολεξία τις συνοικίες της πόλης παρακαλώντας εργαζόμενες να στείλουν τα παιδιά τους στον 1ο Εθνικό Παιδικό Σταθμό που ίδρυσε και έπεφτε σε «τοίχο», τι κι αν όταν τελικά τα κατάφερε, η δουλειά της ξεκινούσε με την ανατολή και τελείωνε με τη δύση του ηλίου.
Ας τα πάρουμε, όμως, από την αρχή… Έτσι όπως τα εξιστορείται στην «Ε» η κ. Ιωάννα, που παρά τα χρόνια της θυμάται με κάθε λεπτομέρεια όλα όσα προηγήθηκαν της ιδρύσεως και όλα όσα ακολούθησαν…
Η Λάρισα απέκτησε τον 1ο Εθνικό Παιδικό Σταθμό το 1965 με πολύ κόπο και αγώνα, καθώς παρά το γεγονός ότι η κ. Ιωάννα διορίστηκε το 1964 και ήρθε στη Λάρισα αμέσως μετά την αποφοίτησή της από τη Σχολή Βρεφοκομίας, δε βρήκε τίποτα έτοιμο. Στέγη δεν υπήρχε, παιδιά δεν υπήρχαν, αλλά ούτε και εργαζόμενοι.
Επί έναν ολόκληρο χρόνο όργωνε την πόλη ψάχνοντας να βρει σπίτι, αλλά, όπως αφηγείται, «ήταν πολύ δύσκολο να βρεθεί αξιοπρεπής στέγη με αίθουσες και αυλή. Είχε προηγηθεί ο σεισμός και όσα μεγάλα υπήρχαν, δεν είχαν αντισεισμική θωράκιση και τα νεόδμητα ήταν πολύ μικρά σε τετραγωνικά. Τελικά μετά από πολύ κόπο βρήκα την πρώτη μας στέγη, ήταν η οικία του Παππά (ιδιοκτήτης του Μύλου του Παππά), επί της Μ. Αλεξάνδρου και Μανδηλαρά, διαμορφώθηκε κατάλληλα και καταφέραμε να εγκαινιάσουμε τον Παιδικό Σταθμό τα Χριστούγεννα του 1965. Όμως και για να φτάσουμε εκεί τίποτα δεν ήταν εύκολο. Ανοίξαμε και δεν είχαμε παιδιά. Δεν ήθελαν οι φτωχές οικογένειες και εργαζομένων να στείλουν τα παιδιά τους στο «ίδρυμα», όπως έλεγαν. Τότε άρχισα να χτυπάω τις πόρτες εύπορων οικογενειών. Μόλις είδαν ότι ο τότε διευθυντής του ΙΚΑ, ένας γεωπόνος κι ένας δικηγόρος έστειλαν τα παιδιά τους, άρχισαν να ξεθαρρεύουν».
Μόλις 4 άτομα προσωπικό είχε ο Παιδικός Σταθμός: την κ. Ιωάννα που εκτελούσε όχι μονάχα χρέη διευθύντριας, αλλά ήταν υπεύθυνη για όλα, από τη μισθοδοσία μέχρι και για τη φροντίδα των παιδιών, άλλη μια παιδαγωγό, μια μαγείρισσα και μια καθαρίστρια. Τέσσερις εργαζόμενες για 40 παιδιά και τότε, όπως λέει, ο κανονισμός έλεγε ότι το ωράριο ξεκινούσε από την ανατολή και έληγε με τη δύση του ηλίου. «Στα παιδιά προσφέραμε πρωινό, μεσημεριανό και απογευματινό. Ο Παιδικός Σταθμός είχε και κρεβατάκια και πολλές φορές επειδή οι γονείς αργούσαν να σχολάσουν, τα άφηναν να κοιμηθούν μέχρι την επόμενη ημέρα. Και εμείς μέσα στον Παιδικό Σταθμό μέναμε. Ήμασταν ελεύθερες τότε. Άλλες φορές τα βάζαμε σε ταξί και τα πηγαίναμε εμείς στα σπίτια τους. Άλλες εποχές, δύσκολες…» θυμάται.
Στο κτίριο αυτό ο Εθνικός Παιδικός Σταθμός λειτούργησε για 12 χρόνια μέχρι και το 1977. Μετά ο ιδιοκτήτης το ζήτησε και τη θέση του πήρε μια πολυκατοικία. Άλλη αγωνία για να βρεθεί νέα στέγη. Τελικά βρέθηκε νέα στέγη, στην οικία Γκαράνη, δίπλα από το παλιό ΙΚΑ και εκεί, όμως, δεν έμελε να παραμείνει για πολλά χρόνια, αφού 3 χρόνια μετά έπρεπε να φύγουν. Η νέα στέγη στην οποία παρέμειναν για 6 χρόνια ήταν τέρμα Υψηλάντου, στην οικία Γουμενόπουλου. Στο μεταξύ, ο αριθμός των παιδιών αυξανόταν και το προσωπικό παρέμενε μικρό σε αριθμό, να φροντίζει τουλάχιστον 60 παιδιά. Τα βάσανα των μετακομίσεων έλαβαν τέλος το 1987, όταν μετακόμισαν σε ιδιόκτητο πια Παιδικό Σταθμό της Αιόλου και εκεί, όπως λέει η κ. Ιωάννα, η βοήθεια της διευθύντριας του Ορφανοτροφείου Θηλέων Μίτσας Βορβή, που αργότερα έγιναν και κουμπάρες, αφού της βάφτισε την κόρη, ήταν πολύτιμη. «Στα χρόνια της δικτατορίας μονιμοποιηθήκαμε, καθώς όλα τα προηγούμενα χρόνια μπορεί να ήμασταν διορισμένες, αλλά οι συμβάσεις μας είχαν μικρή διάρκεια κάθε εξάμηνο. Τη δεκαετία του ‘80 τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν προς το καλύτερο για όλους. Το βιοτικό επίπεδο των οικογενειών άλλαζε, όπως και οι εργασιακές συνθήκες. Μπήκε και ο συνδικαλισμός στη ζωή μας και διεκδικήσαμε και πετύχαμε το 8ωρο. Το 1981 άνοιξαν και άλλοι Παιδικοί Σταθμοί στην πόλη, που σκοπό είχαν την προστασία του παιδιού και της μητέρας, αλλά και την προσχολική αγωγή και φροντίδα» θυμάται.
Στην πορεία της αφήγησης επαναλαμβάνει αρκετά συχνά το γεγονός ότι για καθετί από πίσω υπήρχε πολύς κόπος και αγώνας. «Όσες δουλέψαμε μέσα στον Παιδικό Σταθμό, κάναμε τα πάντα. Μπορεί να ήμουν διευθύντρια, αλλά ταυτόχρονα φρόντιζα τη σίτιση των παιδιών, την ψυχαγωγία τους, την καθαριότητά τους, διεκπεραίωνα όλες τις διοικητικές υποθέσεις, ήμουν μέχρι και λογίστρια, αφού ήμουν υπεύθυνη για τις μισθοδοσίες. Μέσα σε όλα αυτά προσπαθούσαμε να λειτουργούμε με αξιοκρατία και διαφάνεια. Τηρούσαμε μέχρι κεραίας τη νομοθεσία για τα κριτήρια που έπρεπε να πληρούν οι οικογένειες που μας εμπιστεύονταν τα παιδιά τους.
Αργότερα, κάθε φορά που άνοιγε ένας νέος Παιδικός Σταθμός, ήμουν παρούσα να βοηθήσω, στην Κρανιά, στον 5ο Παιδικό Σταθμό, όπου μου το ζητούσαν. Δύσκολα, αλλά και ωραία χρόνια, αφού είχαμε υπό την προστασία μας τα πιο αγνά πλάσματα, τα παιδιά» θυμάται με συγκίνηση. Η κουβέντα μας με την κ. Ιωάννα θα μπορούσε να κρατήσει ώρες ολόκληρες. Η ίδια είναι μια κιβωτός μνήμης για την ιστορία της Προσχολικής Αγωγής στη Λάρισα. Σίγουρα οι γραμμές αυτές δεν καλύπτουν στο ελάχιστο την πλούσια ιστορία που κουβαλά… Είναι, όμως, ένα ψήγμα πολύτιμης γνώσης για όλους μας…