Η Λάρισα αποκτά ξανά γειτονιές...

Ο ΛΑΡΙΣΑΙΟΣ ΜΕΛΕΤΗΤΗΣ ΤΟΥ ΣΒΑΚ, ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΡΙΖΟΜΥΛΙΩΤΗΣ, ΜΙΛΑ ΣΤΗΝ «Ε» ΓΙΑ ΜΙΑ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ, ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΕΞΑΛΕΙΨΗΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ ΤΟΥ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ

Γειτονιές όπου τα παιδιά θα μπορούν να παίζουν στους δρόμους. Γειτονιές, που οι άνθρωποι δεν θα εξορίζονται από τα αυτοκίνητα. Γειτονιές, με εικόνες βγαλμένες από το παρελθόν, αλλά σε ένα σύγχρονο περιβάλλον, που σέβεται την ανθρώπινη παρουσία και βάζει στο περιθώριο τη μηχανοκίνητη κυριαρχία στους δρόμους της.
Αυτός είναι ένας από τους βασικούς στόχους του πολυσυζητημένου Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ). Να αναβαθμίσει την ποιότητα ζωής των κατοίκων της πόλης.

Της Λένας Κισσάβου

Σήμερα οι Λαρισαίοι έρχονται αντιμέτωποι με αυτήν την αλλαγή, που ταρακουνά τους συνηθισμένους ρυθμούς τους.
Ζούνε τη μεταβατική περίοδο προς την εξάλειψη της κυριαρχίας του αυτοκινήτου. Και αυτή η μετάβαση είναι δύσκολη, όταν για πολλά χρόνια, κάθε οικογένεια βγαίνει από το σπίτι της με τουλάχιστον δύο οχήματα που εξυπηρετούν τις ανάγκες της.
Οι πολίτες βρίσκονται μπροστά σε πρωτόγνωρες καταστάσεις, που ανατρέπουν όσα ήξεραν, στους δρόμους του κέντρου της Λάρισας.
Τα έργα ΣΒΑΚ του Δήμου Λαρισαίων, γίνονται θέμα αντιπαράθεσης μεταξύ των πολιτών με κυρίαρχο τις αλλαγές στην κίνηση αυτοκινήτων στην πόλη.
«Η πόλη αλλάζει», δηλώνει η Δημοτική Αρχή. Όμως, όπως είναι αναμενόμενο, η οποιαδήποτε αλλαγή φέρνει προβληματισμούς, απορίες και ενστάσεις.
Τον λόγο δίνουμε στον ειδικό, που έχει ήδη την εικόνα της Λάρισας του μέλλοντος διαμορφωμένη στο μυαλό του. Ζητήσαμε από τον επικεφαλής της μελετητικής ομάδας του ΣΒΑΚ στον Δήμο Λαρισαίων, συγκοινωνιολόγο-πολιτικό μηχανικό Χρυσόστομο Ριζομυλιώτη (Λαρισαίος στην καταγωγή) να μας μιλήσει για το ΣΒΑΚ, για τις παρεμβάσεις που γίνονται και για αυτές που θα ακολουθήσουν.
ΤΙ ΕΠΙΔΙΩΚΕΙ ΤΟ ΣΒΑΚ
«Αυτό που επιδιώκει το ΣΒΑΚ, είναι να οργανώσει κυκλοφοριακά τη Λάρισα, με έναν ορθολογικό τρόπο» μας λέει ο κ. Ριζομυλιώτης και αναλυτικότερα εξηγεί: «Ποιος είναι αυτός; Καταρχάς να προστατέψει τις γειτονιές του κέντρου από τη διαμπερή κυκλοφορία, την οποία και θα πρέπει να την κατευθύνει έτσι ώστε να διεκπεραιώνεται μέσα από δρόμους, ιεραρχημένους, τους λεγόμενους συλλεκτήριους, οι οποίοι έχουν και τα κατάλληλα γεωμετρικά χαρακτηριστικά.
Η εικόνα των ελληνικών πόλεων όπου κάποιος μπορεί να διασχίσει το κέντρο τους από κάθε στενό δρομάκι για να καταλήξει στον προορισμό του, είναι κάτι απαράδεκτο, που δεν μπορούσε να συνεχιστεί και είναι κάτι το οποίο αρχίζει να τακτοποιείται σε όλες τις πόλεις της Ελλάδας, με διάφορους τρόπους.
Στη Λάρισα γίνεται με έναν τρόπο συντεταγμένο. Καθορίστηκαν, λοιπόν, οι δρόμοι οι οποίοι μπορούν να υποδεχθούν αυτές τις κινήσεις και από κει και πέρα θα πρέπει να αρχίσουν να αποκτούν τον ρόλο τους οι περιμετρικοί δρόμοι.
Η Λάρισα έχει δύο περιμετρικούς άξονες. Τον εσωτερικό που είναι η Ηρώων Πολυτεχνείου, Γεωργιάδου και θα συμπληρωθεί με τη διάνοιξη της Τάκη Τσιόγκα, καθώς και τον εξωτερικό περιμετρικό (π.χ. λεωφόρος Καραμανλή) που ως έναν μεγάλο βαθμό έχει υλοποιηθεί».
«Η ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ ΗΤΑΝ ΕΘΝΙΚΗ ΟΔΟΣ!»
Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα των κυκλοφοριακών αλλαγών που επέρχονται στην πόλη, με τα έργα ΣΒΑΚ, ο κ. Ριζομυλιώτης έφερε την οδό Βενιζέλου, λέγοντας: «Αν γυρίσουμε 30 χρόνια πίσω, θα δούμε πως κατευθύνσεις με προορισμό τον Βόλο, την Καρδίτσα, την Ελασσόνα… γίνονταν μέσα από το κέντρο της Λάρισας. Η Βενιζέλου ήταν εθνική οδός!
Ποιος είναι ο στόχος; Οι δρόμοι που μπορούν, δηλαδή η 28ης Οκτωβρίου, η Παναγούλη, η 23ης Οκτωβρίου, η Υψηλάντου… να λειτουργούν ως συλλεκτήριοι. Δηλαδή να μαζεύουν από τις γειτονιές τον κόσμο μέσω των τοπικών δρόμων που έχουν χαρακτηριστεί ως ήπιας κυκλοφορίας και να τους κατευθύνουν στους περιμετρικούς.
Αν κάποιος, για παράδειγμα, θέλει από τον Σταθμό του ΟΣΕ να κατευθυνθεί στη γέφυρα του Αγίου Αχιλλίου, θα πρέπει να ακολουθήσει την Ηρώων Πολυτεχνείου και την Τάκη Τσόγκα. Δεν πρέπει να περάσει μέσα από το κέντρο της πόλης και αυτή η επιλογή θα το αποσυμφορήσει.
Στους δρόμους ήπιας κυκλοφορίας θα μπορούν οι ποδηλάτες να κινηθούν με μεγαλύτερη ασφάλεια, καθώς είναι πολύ μικρές οι ταχύτητες που θα αναπτύσσουν τα οχήματα.
Όλα είναι δομημένα με έναν συγκεκριμένο τρόπο, με μια φιλοσοφία και με μία στόχευση.
Θέλουμε να αποτρέψουμε να υπάρχουν διαμπερείς κινήσεις μέσα από τις γειτονιές. Δεν θα είχε αξία να λέμε ότι έχουμε ιεραρχήσει τους συλλεκτήριους δρόμους και να τους περιορίσουμε σε πέντε δρόμους που έχουν αυτήν τη γεωμετρία, αν επιτρέπαμε σε κάποια παράλληλα στενά δρομάκια να μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εναλλακτική λύση, όπως είναι η Σεφέρη, η Ιουστινιανού, η Κολοκοτρώνη...
Η φιλοσοφία είναι αυτές οι οδοί να μην αποτελούν εναλλακτικές διεξόδους προς τους μεγάλους συνδετήριους δρόμους. Επιδίωξη είναι αυτοί οι δρόμοι να μετατραπούν σε «δρόμους γειτονιάς», σε τοπικούς δρόμους, που να εξυπηρετούν τις ανάγκες των κατοίκων που μένουν κατά μήκος και περιμετρικά αυτών».
Η 28ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
Για την κυκλοφοριακή συμφόρηση που δημιουργείται στην 28ης Οκτωβρίου και προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις από τους πολίτες, οι οποίοι παράλληλα καταγγέλλουν πως μειώνονται οι επιλογές εξόδου αυτοκινήτων από το κέντρο, ο κ. Ριζομυλιώτης μας είπε: «Υπάρχει ένα θέμα με το φανάρι. Είναι λίγος ο πράσινος χρόνος και ήδη η Τεχνική Υπηρεσία διερευνά να αυξηθεί η διάρκειά του.
Όμως, όλα αυτά θα λυθούν με την υλοποίηση του έργου της περιμετρικής οδού (Ηρώων Πολυτεχνείου-Τάκη Τσόγκα), όπου πολλοί κόμβοι θα μετασχηματιστούν σε κυκλικούς, όπου θα έχουμε πολύ λιγότερες καθυστερήσεις και αναμονή οχημάτων, ενώ όσοι κόμβοι παραμείνουν με φανάρια θα αποκτήσουν νέα προγράμματα, που θα αναπροσαρμοστούν στα νέα δεδομένα».
ΣΤΑΘΜΕΥΣΗ
Ένα θέμα που ταλανίζει τους Λαρισαίους, είναι η στάθμευση στο κέντρο της πόλης και πάνω σε αυτό ο κ. Ριζομυλιώτης απαντά:
«Οι πόλεις οργανώνονται πλέον με τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. Μόνο οι εναλλακτικές κινήσεις γίνονται με αυτοκίνητο. Να διευκρινίσουμε ότι οι θέσεις στάθμευσης δεν μειώθηκαν στο κέντρο της πόλης. Το αντίθετο. Πλέον σχεδιάζονται έτσι ώστε όπου μπορεί να υπάρχει νόμιμη στάθμευση, να αξιοποιείται με τον καλύτερο τρόπο. Αυτό που καταργήθηκε είναι η παράνομη στάθμευση σε γωνίες, οι οποίες δημιουργούν και τα αντίστοιχα κυκλοφοριακά προβλήματα στην κίνηση των οχημάτων έκτακτης ανάγκης, αλλά και στην ασφάλεια των πεζών. Ας θυμηθούμε εικόνες οδών, όπου ήταν σταθμευμένα αυτοκίνητα και ο πεζός έπρεπε να κατέβει στη μέση του δρόμου για να περάσει από το ένα πεζοδρόμιο στο άλλο».
ΤΙ ΕΔΕΙΞΑΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΛΑΡΙΣΑ
Μέσα στο καλοκαίρι πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις κυκλοφοριακών φόρτων, σε δρόμους της Λάρισας και σύμφωνα με τον κ. Ριζομυλιώτη «διαπιστώθηκε ότι η πόλη αρχίζει να λειτουργεί με τη νέα φιλοσοφία κίνησης, γιατί έχει αυξηθεί η κίνηση στις περιμετρικές οδούς».
Συγκεκριμένα τόνισε: «Επειδή δημιουργούμε τη μελέτη του περιμετρικού δακτυλίου, κάναμε μετρήσεις στον περιμετρικό δακτύλιο. Αυτές έδειξαν ότι έχει ανακουφιστεί το κέντρο, καθώς έχουμε μια αύξηση της τάξεως του 40% με 50% στην περιμετρική οδό Ηρώων Πολυτεχνείου, Αεροδρομίου κ.ά.
Η κίνηση μετακινήθηκε από το κέντρο εκεί που έπρεπε να πάει, περιμετρικά αυτού».
«Ο ΛΑΡΙΣΑΙΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΜΕΝΟΣ...»
Στο ερώτημα, πόσο εύκολα μπορούν να προσαρμοστούν οι Λαρισαίοι στη φιλοσοφία του ΣΒΑΚ, ο κ. Ριζομυλιώτης δήλωσε: «Ο Λαρισαίος είναι εκπαιδευμένος. Η Λάρισα θεωρείται πλέον ως πόλη ήπιας κινητικότητας και ως Λαρισαίος κι εγώ είμαι περήφανος γι’ αυτό. Η Λάρισα έχει γίνει παράδειγμα στην εκπόνηση άλλων ΣΒΑΚ, που μελετούμε ως εταιρεία, σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας, αλλά και σε περιοχές της Αθήνας. Έγινε σημείο αναφοράς. Έρχονται σε αυτή, δημοτικές αρχές, αλλά και στελέχη άλλων τεχνικών υπηρεσιών, για να δουν την εφαρμογή του και πώς λειτουργεί η πόλη.
Η Λάρισα άλλωστε, ήταν πάντα πρωτοπόρα, καθώς πρώτη πεζοδρόμησε το κέντρο της -και αυτό καθόρισε τη μετέπειτα πορεία και εξέλιξή της-, ήταν η πρώτη επαρχιακή πόλη, που απέκτησε σταθμούς αυτοκινήτων, και πάλι είμαι περήφανος γι’ αυτό, καθώς ήμουν στην ομάδα συμβούλων του ΥΠΕΧΩΔΕ που προωθήσαμε αυτά τα έργα στην πλατεία Λαού (Αγαμέμνονα Μπλάνα) και στο πρώην ΟΥΗΛ, στη Γεωργιάδου κ.ά.
Άρα, οι Λαρισαίοι, είναι εξοικειωμένοι σε αυτήν τη φιλοσοφία και λειτουργία της πόλης. Πιστεύω πως στη συντριπτική πλειοψηφία τους, είναι ευχαριστημένοι και αυτό που χαίρονται είναι ότι μπορούν να περπατήσουν και να ποδηλατήσουν με ανθρώπινες συνθήκες στο κέντρο της πόλης χωρίς να κινδυνεύουν».
ΠΟΙΑ ΕΡΓΑ ΘΑ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΟΥΝ
Για τα έργα που θα ακολουθήσουν ο κ. Ριζομυλιώτης ανάφερε: «Πέραν όλου του περιμετρικού δακτυλίου, που θα διαμορφωθεί με διαπλάτυνση τμημάτων της οδού Ηρώων Πολυτεχνείου και της οδού Τσιόγκα (πρώην Καλλιθέας), ο σχεδιασμός περιλαμβάνει επίσης διαμόρφωση όλων των υπόλοιπων τμημάτων της ευρύτερης κεντρικής περιοχής.
Συγκεκριμένα τα τμήματα των συνοικιών, που περικλείονται από την περίμετρο των οδών Ηρώων Πολυτεχνείου, Γεωργιάδου και Τάκη Τσιόγκα, με κατεύθυνση προς το εσωτερικό της πόλης.
Παράλληλα σχεδιάζεται να γίνουν αντίστοιχα έργα, στα κέντρα των υπόλοιπων συνοικιών της Λάρισας».
ΕΥΡΩΠΗ–ΛΑΡΙΣΑ
«Η Λάρισα μεταμορφώνεται...», σημειώνει ο κ. Ριζομυλιώτης και την κατατάσσει πλέον στην κατηγορία των σύγχρονων ευρωπαϊκών πόλεων, όπου υλοποιούν επίσης έργα ΣΒΑΚ, τονίζοντας όμως ότι «υπάρχει μια ειδοποιός διαφορά, μεταξύ των ΣΒΑΚ που υλοποιούνται στις πόλεις της Ευρώπης και στις ελληνικές πόλεις», καθώς «οι ευρωπαϊκές πόλεις ήταν κυκλοφοριακά οργανωμένες κάτι που δεν συνέβαινε με τις ελληνικές, οι οποίες σήμερα προσπαθούν με τα ΣΒΑΚ, να οργανωθούν κυκλοφοριακά με κατεύθυνση τη βιώσιμη κινητικότητα».
Σημειώνει πως «παλιά οι κυκλοφοριακές μελέτες εστίαζαν στο να διευκολύνουν την κίνηση των οχημάτων, τώρα δίνουν προτεραιότητα στον άνθρωπο στις ήπιες μορφές μετακίνησης και βέβαια οργανώνουν κυκλοφοριακά τις κινήσεις των αυτοκινήτων με πολεοδομικές παρεμβάσεις, με στόχο να δημιουργηθούν «κυψέλες γειτονιές» που να μη διασχίζονται από διαμπερείς κινήσεις, ώστε να μπορούν να παίζουν ακόμη και παιδιά στους δρόμους τους».
Η ΛΑΡΙΣΑ ...ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ
Η τεχνική εταιρεία του Χρ. Ριζομυλιώτη έχει αναλάβει τη συγκοινωνιακή μελέτη του Ελληνικού για την οποία μας λέει τα εξής: «Είμαστε οι βασικοί μελετητές του Ελληνικού, όπου είναι η επιτομή της βιώσιμης κινητικότητας.
Είναι μια καινούργια πόλη που οργανώνεται εξαρχής με αυτές τις αρχές. Σε κάθε κύριο δρόμο υπάρχει και ποδηλατόδρομος, οργανώνεται με το ίδιο πνεύμα που προσπαθούμε να οργανώσουμε και τη Λάρισα, όπου όλοι οι τοπικοί δρόμοι είναι ήπιας κυκλοφορίας και δεν υπάρχει ούτε η δυνατότητα διάσχισής τους.
Πολλές από τις εμπειρίες μας στη Λάρισα, εφαρμόστηκαν στον σχεδιασμό του Ελληνικού και σας διαβεβαιώνω πως έτσι όπως διαμορφώνουμε τη Λάρισα, δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από μια αντίστοιχα καινούργια πόλη που δημιουργείται στο Ελληνικό».