Η πρόταση, που έρχεται από το Υπουργείο Τουρισμού και συγκεκριμένα από την Περιφερειακή Υπηρεσία Τουρισμού Θεσσαλίας του Υπουργείου Τουρισμού, απεστάλη πρόσφατα στον Δήμο Λαρισαίων και περιλαμβάνει μία έρευνα για την τουριστική αξιοποίηση της πολιτισμικής και βιομηχανικής παρακαταθήκης της Θεσσαλίας, ανασύροντας τις δυνατότητες που κρύβει το μη ενεργό (επί έως και δύο δεκαετίες) Μετρικό Σιδηροδρομικό Δίκτυο της Θεσσαλίας, εκτεινόμενο από τον Βόλο, τη Λάρισα, έως την Καλαμπάκα, σε μήκος περίπου 160 χιλιομέτρων.
Τιτλοφορείται «Αξιοποίηση Μετρικού Σιδηροδρομικού Δικτύου Θεσσαλίας, μέσω Δημιουργίας Θεματικού Τουριστικού Προϊόντος, Υψηλών Ποιοτικών Χαρακτηριστικών» και παράλληλα απεστάλη σε όλους τους δήμους απ' όπου διέρχεται το δίκτυο, στους εμπλεκόμενους φορείς: τον ΟΣΕ, την ΤΡΑΙΝΟΣΕ, την Περιφέρεια Θεσσαλίας, αλλά και σε συλλόγους Φίλων του Σιδηροδρόμου των θεσσαλικών πόλεων και σε Συλλόγους επαγγελματιών (όπως ξενοδόχους κ.α.), με σκοπό να ξεκινήσει μια συλλογική προσπάθεια, στόχευσης αυτού του σχεδίου.
Για την πρόταση, μιλά στην «Ε» ο κ. Νικόλαος Σαρούκος, προϊστάμενος του τμήματος Επιθεωρήσεων, Ελέγχου και Τουριστικής Ανάπτυξης, της Περιφερειακής Υπηρεσίας Τουρισμού Θεσσαλίας, του Υπουργείου Τουρισμού, ο οποίος αναφέρει: «Η Διεύθυνσή μας, έχει εντοπίσει ήδη από έτους, τη δυνατότητα δημιουργίας ενός θεματικού τουριστικού προϊόντος, εξαιρετικά υψηλών προδιαγραφών, τόσο σε επίπεδο επισκεψιμότητας, όσο και σε επίπεδο εισπραξιμότητας και πλήθους πολλαπλασιαστικών οφελών, με την αξιοποίηση του μη ενεργού Μετρικού Σιδηροδρομικού Δικτύου της Θεσσαλίας, εκτεινόμενο από τον Βόλο έως την Καλαμπάκα, σε μήκος περίπου 160 χιλιομέτρων».
Αναλυτικότερα τονίζει: «Το τμήμα του Θεσσαλικού Σιδηροδρόμου στο οποίο επικεντρωνόμαστε, αναπτύσσεται, σε πρώτο στάδιο, από την πόλη του Βόλου έως τον Παλαιοφάρσαλο, σημείο όπου συναντάται με τον κύριο σιδηροδρομικό κορμό της χώρας (Πειραιάς – Ειδομένη) και με τη διακλάδωση προς την Καλαμπάκα.
Το τμήμα αυτό εγκαινιάστηκε το 1886, ενώ πρόκειται για γραμμή μετρικού εύρους (πλάτους 1 μέτρου, αντί 1.435 μέτρων μεταξύ των δύο σιδηροτροχιών το οποίο συναντάται σε ποσοστό άνω του 60% στον παγκόσμιο σιδηροδρομικό χάρτη), γνώρισμα το οποίο υφίσταται και στο (επίσης ανενεργό) δίκτυο της Πελοποννήσου (πλην του τμήματος Κιάτο – Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών).
Ο άξονας αυτός αποτέλεσε επί σειρά δεκαετιών την εμπορευματική δίοδο που συνέδεε τη θεσσαλική ενδοχώρα με τον Λιμένα Βόλου, αποτελώντας κύριο αιμοδότη εμπορικής δραστηριότητας και μεταφοράς επιβατών.
Ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, η κίνηση στον εν λόγω άξονα, άρχισε να παρουσιάζει κάμψη, με αποτέλεσμα, να ανασταλεί η προγραμματισμένη κυκλοφορία συρμών και η εν λόγω γραμμή να εξαιρεθεί από το ενεργό δίκτυο.
Το ανενεργό πλέον, μετρικό, σιδηροδρομικό δίκτυο, απλώνεται σε μία ενότητα της θεσσαλικής ενδοχώρας, το οποίο σε ένα μεγάλο μήκος του, περιλαμβάνει ιδιαίτερα σημεία αναφοράς, εξαίρετου φυσικού κάλλους, καθώς και εγκαταστάσεις οι οποίες “προδίδουν” τη βιομηχανική ακμή στην οποία συνεισέφερε επί μακρόν η εν λόγω υποδομή (π.χ. Σταθμός “Λατομείο”, πλησίον του Βελεστίνου Μαγνησίας).
Η Διεύθυνσή μας είναι πεπεισμένη ότι η συγκεκριμένη γραμμή, πιθανότατα αδύναμη πλέον να ικανοποιήσει μεταφορά επιβατών σε προγραμματισμένα δρομολόγια αποκομίζοντας αυστηρό συγκοινωνιακό έργο, πόσο μάλλον με συρμούς υψηλών ταχυτήτων, και με ήδη δρομολογούμενη την αναβάθμιση της λειτουργούσας σιδηροδρομικής σύνδεσης Λάρισας – Βόλου (δια, μεταξύ άλλων, εγκατάστασης ηλεκτροκίνησης και μερικής επαναχάραξης), ίσως να μην έχει ιδιαίτερο μέλλον ως συγκοινωνιακός πάροχος».
ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΑ
«Η πρότασή μας επικεντρώνεται στην αξιοποίηση του εν λόγω δικτύου, στο πλαίσιο εισαγωγής και καθιέρωσης – κατ΄ αρχήν θεματικών – δρομολογίων, με προδημοσιευμένες ημερομηνίες και ώρες εκτέλεσης αυτών, ακόμη και μεγάλο χρονικό διάστημα πριν την πραγματοποίησή τους, με δυνατότητα προκράτησης από οιονδήποτε ενδιαφερόμενο, μέσω στοχευμένης ηλεκτρονικής πύλης» αναφέρει ο κ. Σαρούκος, περιγράφοντας τον σχεδιασμό ανάπτυξης αυτού του οράματος και συμπληρώνει: «Η πρόκληση, με τον τρόπο που την οραματίζεται η Διεύθυνσή μας, δεν αφορά μόνο στη δρομολόγηση συρμών τύπου MAN (κατασκευασμένοι στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, οι οποίοι σε μεγάλο βαθμό εξυπηρετούσαν επί σειρά ετών τη σύνδεση του Βόλου με την Καλαμπάκα και των Αθηνών με το δίκτυο Πελοποννήσου), αλλά στην επαναφορά τροχαίου υλικού στη συγκεκριμένη γραμμή, η μοναδικότητα του οποίου αποτελεί θέλγητρο για τον λάτρη του σιδηροδρόμου ανά την υφήλιο.
Συνοπτικά, προτείνεται η δρομολόγηση συρμών τύπου FIAT (A1)' (1A)' dm, οι οποίοι είχαν αγοραστεί από (έναν εκ των προκατόχων του Οργανισμού Σιδηροδρόμων Ελλάδος) τους ΣΠΑΠ (Σιδηρόδρομοι Αθηνών Πειραιώς Πελοποννήσου) στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ή / και Ernesto Breda Α 14 ή / και Linke Hoffman, συρμοί οι οποίοι στο σύνολό τους αφορούν σε Αυτοκινητάμαξες, η κατασκευή των οποίων χρονολογείται ακόμη και από τα τέλη της δεκαετίας του 1930. Συρμοί οι οποίοι για τους περισσότερους από εμάς, βρίσκονται «θαμμένοι» στη μνήμη μας ή τους συναντάμε σε παλιές κινηματογραφικές ταινίες, όπως στον “Ζηλιαρόγατο”, με τον Βασίλη Λογοθετίδη (ταινία του 1956).
Επίσης, προτείνεται η ανακαίνιση (επαναφορά) βαγονιών που φέρουν μία διάσταση ιστορικότητας, κάτι που απαιτεί εξειδικευμένη εργασία αποκατάστασης και συντήρησης.
Η ευτυχής συγκυρία έγκειται στο γεγονός ότι η Θεσσαλία στεγάζει επισκευαστικά κλιμάκια της Εταιρείας Συντήρησης Σιδηροδρομικού Τροχαίου Υλικού Α.Ε. (Ε.Ε.Σ.Σ.Τ.Υ. Α.Ε.), η οποία διαθέτει εξειδικευμένο προσωπικό, με ιδιαίτερες τεχνικές αλλά και ιστορικές – επί του σιδηροδρόμου – γνώσεις».
ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
Στόχος είναι η δημιουργία ενός θεματικού τουριστικού προϊόντος, που θα προσελκύει «επισκέπτες ανώτερης εισοδηματικής στάθμης, μέσης και ανώτερης μόρφωσης, με ισχυρό οικολογικό, πολιτιστικό και πολιτισμικό επίχρισμα», υποστηρίζει ο κ. Σαρούκος, με σημαντικό όφελος στις τοπικές οικονομίες.
Σημειώνει ότι: «Η ανάπτυξη σιδηροδρομικού τουρισμού, πόσο μάλλον σε περιοχές οι οποίες έχουν σβηστεί από τη μνήμη ως τμήμα ενεργού συγκοινωνιακού δικτύου σταθερής τροχιάς, συμβάλλει στα εξής:
Στην προσοδοφόρα αναζωογόνηση μιας εγκαταλειμμένης υποδομής.
Στη διακίνηση επισκεπτών / τουριστών, με το χαμηλότερο δυνατό περιβαλλοντικό αποτύπωμα (με τη συνεισφορά ενός – ούτως ή άλλως – φιλικού προς το περιβάλλον, μέσο μαζικής μεταφοράς).
Στην ανάδειξη περιπατητικών / πεζοπορικών διαδρομών, με άξονα την – επαναλειτουργούσα - σιδηροδρομική γραμμή.
Στην αξιοποίηση ακίνητης περιουσίας ΟΣΕ (με “κορωνίδα” τους ανενενεργούς σιδηροδρομικούς σταθμούς, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων αποτελούν δείγμα ιδιαίτερης και εξαίρετης αρχιτεκτονικής).
Οι παλαιοί σιδηροδρομικοί σταθμοί, όχι μόνον δύναται να επανέλθουν κάτω υπό τη χρήση για την οποία οικοδομήθηκαν, αλλά μπορούν να αποτελέσουν “ορμητήρια” επισκεπτών, στεγάζοντας για παράδειγμα οικονομικές οντότητες που να παραπέμπουν σε επίσης θεματικού χαρακτήρα τουριστικά καταλύματα ή/και Καταστήματα Υγειονομικού Ενδιαφέροντος.
Οι συγκεκριμένοι σιδηροδρομικοί σταθμοί δύνανται να στεγάσουν επίσης μουσειακές εκθέσεις, να αποτελέσουν «φυτώρια» δημιουργικότητας αλλά και αστικής ανάπλασης.
Μικρά ή μεγαλύτερα χωριά και κωμοπόλεις, που στο σύνολό τους μοιράζονται το γνώρισμα του μη προσδιορισμού τους ως Τουριστικών Προορισμών ακόμη και “Δεύτερης Γραμμής”, αποκτούν ταυτότητα στον τουριστικό / οικονομικό χάρτη της περιοχής, με ό,τι αυτό συνεπάγεται επί της δημιουργίας υπεραξίας, μέσω και της προβολής και διάθεσης αμιγώς τοπικών (πιστοποιημένα τοπικών) προϊόντων, πόσο μάλλον συνεπικουρούμενα από τοπικά έθιμα και δρώμενα.
Χαρακτηριστικά αναφέρω προορισμούς όπως: Βελεστίνο
Αερινό, Δασόλοφος, Σιτόχωρο, Σοφάδες, Φάρσαλα κ.ά.»
ΚΑΙ ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΑ
ΕΚΤΟΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
Το φιλόδοξο σχέδιο ενεργοποίησης του παλιού σιδηροδρομικού δικτύου περιλαμβάνει και επέκτασή του, προς άλλες περιφέρειες, σε δεύτερη φάση. Αναλυτικότερα ο κ. Σαρούκος δηλώνει: «Η όλη αυτή προσέγγισή μας έρχεται να εναγκαλίσει και άλλα τμήματα – είτε ανενεργού, είτε σε ισχνή λειτουργία - σιδηροδρομικού δικτύου όχι μόνον της Θεσσαλίας, αλλά και γειτονικών Περιφερειών, όπου και δομείται ένα φιλόδοξο, και εξαιρετικά ισχυρό, μακρόπνοο και ανταγωνιστικό, προϊόν σιδηροδρομικού τουρισμού.
Ενδεικτικά αναφέρονται οι εξής γραμμές:
-Παραποτάμια γραμμή Τεμπών (παλαιό δίκτυο, λειτουργούν προ της παράδοσης της σιδηροδρομικής σήραγγας Τεμπών) – Περιφερειακή Ενότητα Λάρισας.
-Παλαιά Γραμμή Τεμπών - Πλαταμώνα Πιερίας (Περιφερειακής Ενότητα Λάρισας και Περιφερειακή Ενότητα Πιερίας).
-Γραμμή Λιανοκλάδι – Θαυμακός – Δομοκός (Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας).
-Γραμμή Κοζάνη – Πλατύ Ημαθίας (Περιφερειακή Ενότητας Κοζάνης, Περιφερειακή Ενότητας Πέλλας, Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας και Περιφερειακή Ενότητα Ημαθίας).
-Γραμμή Λειανοκλάδι – Αμφίκλεια (μέσω Μπράλου), προ της παράδοσης της δίδυμης σήραγγας Καλλίδρομου (Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας)».
Της Λένας Κισσάβου
