Από την Θάλεια Μπαρλαγιάννη
Όταν ένα παιδί με αυτισμό ή διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή φτάσει την ηλικία των 5 ή 6 ετών, είναι ώρα για την οικογένεια να αντιμετωπιστεί το θέμα αυτισμός και σχολική ένταξη.
Λέγοντας αυτισμό, εννοούμε μια διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή η οποία είναι αποτέλεσμα νευρολογικής διαταραχής που επηρεάζει τη λειτουργία του εγκεφάλου αλλά και διάφορους τομείς ανάπτυξης, κατά έναν ασταθή και ακανόνιστο τρόπο.
Μερικά βασικά χαρακτηριστικά του αυτισμού, αποτελούν η μειωμένη κοινωνική αλληλεπίδραση και επικοινωνία. Συνήθως το παιδί δείχνει παθητικό, δεν ανταποκρίνεται στην βλεμματική επαφή και στην προγλωσσική επικοινωνία (νεύματα, χαιρετισμοί). Το άτομο με αυτισμό, εμφανίζει επαναλαμβανόμενες και στερεότυπες συμπεριφορές, όπως επαναλαμβανόμενες κινήσεις των άκρων, του κεφαλιού και του σώματος. Με την αυτοτραυματική συμπεριφορά μπορεί να χτυπήσει το κεφάλι του, να δαγκωθεί ή να γρατσουνιστεί. Συχνά εκδηλώνει έντονη λεκτική ή σωματική επιθετικότητα προς τους άλλους, με ασήμαντη (για εμάς) αφορμή. Αποδεδειγμένα, το αυτιστικό παιδί δεν αντέχει σε δυνατούς ήχους και πολυκοσμία.
Να τονιστεί ότι το παιδί που ανήκει στο ευρύτερο φάσμα του αυτισμού, θα εκδηλώσει κάποιες από τις παραπάνω συμπεριφορές έως την ηλικία των 3 ετών.
Υπάρχουν περιπτώσεις παιδιών με αυτισμό στα οποία έγινε πρώιμη (έγκαιρη) παρέμβαση και βελτίωσαν τις ικανότητές τους, μετά από συστηματική εκπαίδευση.
Στον χώρο της εκπαίδευσης και ειδικά στην γενική τάξη, όταν συναντάμε παιδί με αυτισμό, αντιλαμβανόμαστε ότι νιώθει άγχος και στρες. Ως εκπαιδευτικοί πρέπει να καταλάβουμε οτι για εκείνο δεν είναι αυτονόητο πως μπορεί να ζητήσει βοήθεια, πως του επιτρέπεται να κάνει λάθος ή να μη θυμάται. Ενστικτωδώς αντικαθρεφτίζει οτι βλέπει και αισθάνεται από την συμπεριφορά των άλλων γύρο του, όταν είναι κουρασμένο πνευματικά θα γίνει υπερκινητικό ή υπερομιλητικό. Να σημειωθεί οτι, ο μαθητής με αυτισμό κουράζεται πιο εύκολα, διότι κάνει τεράστια προσπάθεια μέσα στο μυαλό του να ανταποκριθεί στις ανάγκες της τυπικής τάξης.
Αδιαμφισβήτητα, ο δάσκαλος χρειάζεται να είναι σε διαρκή εγρήγορση, προκειμένου να διευκολύνει την ενσωμάτωση του αυτιστικού παιδιού στη ζωή της τάξης. Παίρνει άμεσα ή έμμεσα πληροφορίες για την οικογένεια ( από την οικογένεια), την συμπεριφορά και θέματα υγείας, όχι ως ανακριτής αλλά απλά και αβίαστα. Δεν παραλείπει να συναντά συχνά τους γονείς των μαθητών για να πληροφορεί και να πληροφορείται.
Η άγνοια, απειρία, αφέλεια, αδυναμία των μαθητών απαιτούν υπομονή, επιμονή, κατανόηση, ψυχραιμία, αταραξία ψυχής.
Έτσι λοιπόν, δάσκαλοι και γονείς καλούνται να διδάξουν και να διδαχθούν νέους τρόπους επικοινωνίας, χαράς και δημιουργίας.
Αναπόσπαστο κομμάτι στην διαδικασία της σχολικής ένταξης, αποτελούν οι γονείς. Συνήθως τρέφουν μια ιδιαίτερη ανησυχία για το πώς πρέπει να κινηθούν ώστε να αντιμετωπίσουν αυτή τη νέα πραγματικότητα και να βοηθήσουν το παιδί τους. Μην περιμένετε να δείτε αν το παιδί σας μεγαλώνοντας θα ξεπεράσει τις δυσκολίες. Να έχετε κατά νου οτι δεν υπάρχει ένα μόνο είδος θεραπείας που να είναι αποδοτικό για όλα τα παιδιά. Η “θεραπεία” του παιδιού σας θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στις ατομικές του ανάγκες. Καταγράψτε τις συμπεριφορές του παιδιού, ενημερωθείτε για τις διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές και ζητήστε βοήθεια από τους ειδικούς. Μην ξεχνάτε να επιβραβεύετε τη σωστή συμπεριφορά, να εστιάζετε στις επιτυχίες του παιδιού σας και να περνάτε ευχάριστες στιγμές μαζί του.
Ο αυτισμός αποτελεί μια πρόκληση για ζωή. Να μη ξεχνάμε να βλέπουμε πίσω από τις ταμπέλες, εκεί μας περιμένουν καρδιές που αξίζουν να αγαπηθούν, να αγκαλιαστούν και να ζήσουν όπως τους αξίζει.
Η Θάλεια Μπαρλαγιάννη είναι δασκάλα ειδικής αγωγής με μεταπτυχιακό στην ειδική αγωγή. efthaliabarlagianni@gmail.com
